Grondbeleid

De gemeente Hilversum actualiseert jaarlijks de grondprijzen in overeenstemming met het geldende grondbeleid. In de uitwerkingsnota kiest Hilversum voor een andere grondprijsmethodiek bij de bepaling van de grondprijzen voor de segmenten snippergroen, sociale huurwoningen en maatschappelijk vastgoed. Door de grondprijzen vast te stellen op basis van de residuele grondprijsmethodiek wordt het grondbeleid van Hilversum binnen de drie segmenten reëler en transparanter.
Sinds 2022 stelt de gemeente Hilversum elk jaar een Meerjaren Prognose Gebiedsontwikkelingen (MPG) op. De MPG maakt de cumulatieve effecten van de gebiedsontwikkelingen in Hilversum inzichtelijk. Op 14 mei 2025 heeft de gemeenteraad de Meerjaren Prognose Gebiedsontwikkelingen 2025 (MPG 2025) vastgesteld.

Grondexploitaties
Per 1 januari 2026 is er één lopende grondexploitatie, Stationsplein. Op basis van de actualisatie van de grondexploitaties 2025 (Raadsbesluit 14 mei 2025), is de verwachting dat de grondexploitatie Anna’s Hoeve Bouwplan eind 2025 wordt afgesloten met een positief resultaat van € 0,55 miljoen, inclusief tussentijdse winst tot en met 2024.
In 2024 is bij de jaarstukken, op grond van de BBV, vanuit de grondexploitatie Anna's Hoeve een tussentijdse winst van € 202.000 genomen  en voor 2025 is tussentijdse winst van € 71.000 begroot. Daarnaast wordt verwacht dat de in 2021 geopende grondexploitatie van Stationsplein in 2029 wordt afgesloten met een negatief resultaat van € 4,2 miljoen.
Het fiscale resultaat voor de vennootschapsbelasting in 2026 wordt naar verwachting een negatief resultaat   van € 448.000. Dit bedrag bestaat uit een negatief resultaat van de grondexploitaties van € 66.000  en een positief resultaat van € 514.000  voor de reclame in de openbare ruimte. Door het negatieve fiscale resultaat in 2026 in combinatie met het eerdere negatieve resultaat over 2025, wordt er in 2026 geen teruggave verwacht.
De grondexploitatie Crailo wordt jaarlijks door de GEM Crailo B.V. geactualiseerd. De gemeenteraden van Hilversum, Laren en Gooise Meren hebben op 18 december 2017 de Intergemeentelijke grondexploitatie Crailo vastgesteld. Voor deze samenwerking is op 1 mei 2018 een gezamenlijke privaatrechtelijke entiteit opgericht, GEM Crailo B.V. De kapitaal- en risicodeelname voor de gemeente Hilversum, Gooise Meren, en Laren bedraagt respectievelijk 45%, 45% en 10%. Deze grondexploitatie wordt elk jaar door de GEM Crailo B.V. geactualiseerd.

Ontwikkelingen
De volgende ontwikkelingen spelen in 2026:

• Actualiseren van de Meerjaren Prognose Gebiedsontwikkelingen
• Stationsgebied : Start bouw ondergrondse fietsenstalling, in één opdracht met de bouwblokken 2 & 3 (uit de grondexploitatie Stationsplein). Sloop eerste deel van de panden aan de Koninginneweg, herinrichting Langgewenst en realisatie overkapping busstation. Opening grondexploitatie Koninginneweg wordt voorbereid.

• Sportpark: Op basis van het stedenbouwkundig plan Sportpark is in 2025   verder gewerkt aan de diverse (kader-stellende) deelprojecten binnen de gebiedsontwikkeling, waaronder de verkenning OV-knoop, de milieueffectrapportage, het beeldkwaliteitsplan en de financiële (ontwikkel)strategie voor de gebiedsontwikkeling. Dit wordt in 2026 voortgezet voor zover nog niet gereed. Met de grondeigenaren/initiatiefnemers worden (intentie)overeenkomsten opgesteld met het oog op de kavelontwikkelingen in het gebied. De ontwikkelingen op gemeentegrond - waaronder het Sportcomplex en de herinrichting van de openbare ruimte - worden eveneens nader uitgewerkt. Verder geldt nog een gemeentelijk voorkeursrecht voor enkele percelen in het gebied.
• Bruisend Hart: In mei 2025 zijn de omgevingsplanwijziging en het beeldkwaliteitsplan vastgesteld. In 2026 zal het inrichtingsplan openbare ruimte worden opgesteld en ter vaststelling worden aangeboden aan de gemeenteraad. Verder zal het verwerven van panden aan de Larenseweg, Kleine Drift en de Zuiderweg in het kader van het gevestigde voorkeursrecht worden voortgezet. Ook zal gestart worden met het uitwerken van een realisatiestrategie in overleg met Dudok Wonen, NS en ProRail.
• Anna’s Hoeve: In 2026 mogelijk nog wat werkzaamheden voor de afronding van het openbaar gebied. De wijk Anna’s Hoeve is inmiddels bijna voltooid en heeft zich ontwikkeld tot een groene en duurzame woonwijk met een mix van koop- en huurwoningen. De bouw van de laatste woningen is in 2025 afgerond.   
• Flexwonen Circusterrein: Op korte termijn worden er 400 flexwoningen gerealiseerd. De planning is erop gericht dat bewoners vanaf oktober 2026 de sleutel van hun nieuwe huis krijgen.
• Crailo: GEM Crailo B.V. (Gemeenschappelijke exploitatiemaatschappij) geeft uitvoering aan de eigen grondexploitatie met de overgedragen gronden. GEM Crailo B.V. start met de verkoop van de eerste vrije kavels in Buurtschap Crailo. De kavels liggen in deelgebied Op Zuid, waar 25 kavels gerealiseerd worden. In deze eerste fase gaan zeven kavels in de verkoop.

Gronduitgifte: verkoop/ erfpacht
In 2025 vindt de gunning van de ontwikkeling van bouwblok 2 en 3 in het stationsgebied via de grondexploitatie plaats waarna gronduitgifte volgt in 2026 of 2027. We hebben geen plannen om grond in erfpacht uit te geven.    

Exploitatieplannen / anterieure overeenkomsten
De gemeente was onder de Wro in beginsel verplicht om bij het vaststellen van een bestemmingsplan een exploitatieplan vast te stellen. Hiervan kon een gemeente afzien als zij de door haar te maken kosten op een andere manier kan verhalen. Bij alle betreffende bestemmingswijzigingen zijn of worden afspraken gemaakt in anterieure overeenkomsten met de betrokkenen over dit kostenverhaal. Onder de Omgevingswet wordt het kostenverhaal in het omgevingsplan geregeld.
Daarnaast wil de gemeente ook bovenwijkse investeringen (deels) kunnen verhalen op initiatiefnemers. Om dit te regelen, heeft de raad op 15 mei 2024 de Nota Kostenverhaal vastgesteld. Deze nota biedt een transparante regeling voor het verhalen van kosten voor bovenwijkse investeringen op initiatiefnemers van bouwprojecten.

Verkoop niet-strategisch bezit
In 2026 worden geen opbrengsten verwacht uit de verkoop van niet-strategisch bezit. Mocht in  het jaar toch een verkoop plaatsvinden, dan is het voorstel om het saldo, net als voorgaande jaren, toe te voegen aan de reserve Stedelijke Ontwikkeling.

Weerstandsvermogen en risico’s bij grondbeleid Hilversum
Gebiedsontwikkelingen brengen risico’s met zich mee vanwege hun lange looptijd, complexiteit en de betrokkenheid van meerdere partijen met uiteenlopende belangen. Externe factoren zoals marktontwikkelingen en beleidswijzigingen kunnen de financiële uitkomsten van grondexploitaties negatief beïnvloeden. Daarom worden de risico’s binnen grondexploitaties actief geïnventariseerd, jaarlijks geactualiseerd en door de raad vastgesteld in het kader van de Actualisatie Grondexploitaties.

Conform het BBV mogen binnen een grondexploitatie alleen voorzienbare kosten worden opgenomen die aan een kostensoort zijn toe te rekenen. Risico’s die daarbuiten vallen, worden meegenomen in de gemeentebrede bepaling van het benodigde weerstandsvermogen. Hilversum verwerkt deze risico’s expliciet in haar risicoprofiel. Zo worden projecten als het Stationsplein jaarlijks doorgerekend, waarbij het minimale en maximale risico wordt geschat.

Op 12 juni 2024 heeft uw raad motie M24-97 aangenomen, waarin het college is opgedragen om in de actualisatie van de nota Grond- en Vastgoedbeleid de werking van de reserve Stedelijke Ontwikkeling te verduidelijken. Dit is verwerkt in nog vast te stellen nota Grond- en Vastgoedbeleid 2025–2028 – “Samen kansen benutten”. Hierin is opgenomen dat toekomstige winsten en verliezen uit grondexploitaties worden toegevoegd aan, dan wel onttrokken uit, deze reserve. Door zowel onvoorziene risico’s te betrekken in het weerstandsvermogen als verliezen af te dekken via de reserve Stedelijke Ontwikkeling, borgt Hilversum een solide financiële positie binnen het grondbeleid.